Дешифрирање на „Енигма“, проект што го определи текот на Втората светска војна

Парк Блечли, зима 1939 година. Во Бакингемшир, Англија, Големата војна е сè уште далеку.

Магла и тишина владее во дворот околу вековната вила во која се наоѓа таканаречената станица X, позната и како Државно училиште за шифри.

Светлото е вклучено само на прозорецот на покривот на една од колибите во дворот. Овде, со светилка, младиот англиски математичар Алан Туринг (1912–1954), веќе познат во светот во тоа време по неговиот неочекуван одговор на задачата на Хилберт за определување, го решава проблемот Енигма со кој никој освен него не сака да се соочи.

Во текот на таа декемвриска ноќ, Тјуринг одеднаш го реши системот на индикатори на овој загадочен нацистички уред за шифрирање на поморските пораки. А, потоа, пред утрото, тој доаѓа со друга, сосема нова идеја – смислува секвенцијална статистичка техника со која може да се скрши кодот на Енигма. Тој му го дава името Банбурисмус.

Во наредните денови тој ќе се увери дека неговиот нов метод е функционален во пракса, што доведува до лансирање на најдобро чуваниот таен проект во Втората светска војна, проектот „Ултра“. Нејзините последици не само што влијаеја на исходот на војната, која само ќе го покаже своето страшно лице, туку и доста арогантно доведе до она што во дваесеттиот век го знаеме како компјутерска револуција.

Уредот Енигма е развиен во 1923 година од германскиот криптограф д-р Артур Шербиус, со намера да привлече комерцијални компании да користат шифрирани информации. Сепак, интерес за изумот на Шербиус покажа само германската морнарица, која набрзо разви своја верзија на овој уред.

Енигмата се состоеше од пет засечени ротори, секој од нив претставуваше различни букви од азбуката. Пораката шифрирана од Енигма, примачот може да ја дешифрира со помош на друга Енигма, но само ако е запознаен со соодветната положба на роторот. До 1933 година, целиот Вермахт ја користел Енигмата, која доживеала значителни подобрувања во следните години.

Уште во 1931 година, сојузниците биле свесни за постоењето и целта на овој уред, бидејќи германскиот разузнавач Ханс Тило Шмит им дозволил на француските тајни агенти да фотографираат украдени упатства за користење на Енигма. Сепак, ниту француските, ниту британските криптолози со години не можеле да го откријат неговиот код. Полјаците успеале во тоа во средината на триесеттите.

Тимот предводен од полскиот математичар Марјан Рајевски го реконструирал целиот уред, со сите детали, што им овозможило на Полјаците да ги следат радио пораките на германската армија помеѓу 1933 и 1938 година. Кога започнале подготовките за германската инвазија на Полска во 1939 година, резултатите на Рајевски биле пренесени на Британците. Тогаш британската тајна служба го започнала таканаречениот проект „Ултра“ во паркот Блечли, 80 километри северно од Лондон.

Проектот собрал неколку врвни британски математичари и криптолози, кои секојдневно дешифрирале германски тајни пораки кодирани од Енигма. Од септември 1939 година, криптоаналитичарите Алан Тјуринг и Дили Нокс спровеле истражување на Државната школа за кодови и шифри.

Поддржете ја нашата работа: