Научник на денот: Бранко Жежељ

Тој е добитник на највисоките национални и меѓународни награди.

Средното училиште го  завршува во Сплит, а високото образование на Факултетот за инженерство, оддел за градежништво, во Белград. Дипломирал во 1932 година. Тој бил вработен како конструктор во Министерството за градежништво – Одделот за мостови, а потоа и како професор во Техничкото училиште. Втората светска војна, 1941 – 1945, ја поминува во германско заробеништво. Во 1944 година успева да избега и да се приклучи на НОБ.

По војната, 1945-1948, е назначен за шеф на Одделот за градење на мостови на Сојузното министерство. Од 1948 до 1953 година бил директор на Сојузниот градежен институт. Во 1966 година е избран за претседател на Научниот совет на Институтот за тестирање на Република Србија. Како Претседател на овој совет, во рамките на нивните редовни должности, на чело на научни истражувања.  Во 1968 станува редовен професор на Градежниот факултет во Белград. Паралелно бил предавач на меѓународни конференции и други собири на универзитетите во Лондон, Москва, Ленинград, Њујорк, Киев, Милано, Париз, Прага, Рим, Атина, Будимпешта, Софија, Хавана итн.

Жежељ е главниот изумител на преднапрегнат бетон и основач на експериментални станици за преднапрегнат бетон во Југославија. Работејќи на фундаменталните проблеми на бетонските реакторски садови под притисок, многу успешно се ангажирал  во изградба, преднапрегање, топол бетон и двозидни конструкти. Работел на развивање на идејата за изградба на големи трегер мостови без употреба на скеле.

„Бетонот има свој темперамент, тој се спротивставува, се бори. Но, ваше е да го запрете, да го покорите. Така доживувате исто што и вешт коњаник во седло – фино чувство на удобност и супериорност … “,  изјавил Жежељ.

Споменатите експериментални станици и нивниот успех влијаеле на воведувањето и популаризација на тој систем за изградба во Југославија. Првиот мост изграден од преднапрегнат бетон е над реката Смаилска  во близина на Краљево, а подоцна и повеќе големи мостови се реализирани со истата техника. Мостовите на Тиса во Тител, на Дунав во близина на Нови Сад и на Бешка, во тоа време биле светски рекордери во однос на димензиите.

Подоцна, според Жежељовата технологија се изградени многу важни мостови во светот. Покрај мостовите, неговите патенти наоѓаат широка примена во изградба на големи хали. Некои од неговите објекти се внесуваат во книги и монографии во многу земји.

Патентирал неколку оригинални решенија: Префабрикувана скелетна конструкција од преднапрегнат бетон, уред за укотвување на челични жици во преднапрегнати бетонски елементи, метод за бетонирање на трегер мостови без употребата на скеле, процес за производство на кружни бетонски столбови и др. Заштитата на гореспоменатите патенти е валидна во Србија и во многу други земји.

Бранко Жежељ е познат по своите мостови. Жежељовиот мост во Нови Сад беше урнат во НАТО бомбардирањето на Југославија во 1999 година. Долго време беше дел од препознатливата панорама на Нови Сад. Го проектирал Мостот кај Бешка, долг 2.250 метри. На Конгресот на Светската асоцијација за преднапрегнување во Рим во 1960 година, неговите аглести мостови без скеле и т.н. преднапрегање на земјиштето на аглести опорци се прогласени за исклучителни иновации во градењето мостови.

 

Поддржете ја нашата работа: