Љубителите на кафе или слатки можеби не знаат дека најголемиот дел од лешниците во светот потекнуваат од еден крајбрежен планински венец во Турција, каде што жени ги произведуваат со векови.
Сместен на падините на понтичкиот планински венец со поглед на Црното Море во североисточна Турција, античкиот град Гиресун е познат по своите неверојатни погледи на брегот и стрмната планинска топографија. Но, повеќе од сѐ е познат по своите лешници.
Повеќе од 72% од светските лешници потекнуваат од Турција, а околу 60% потекнуваат од источниот регион на Црното Море, каде што се наоѓа Гиресун. Традицијата на одгледување лешници овде датира илјадници години наназад. Таканаречениот „татко на историјата“, Херодот, дури зборувал за богатството на лешници во Турција во 5 век п.н.е. Од 1400 година наваму лешниците од Гиресун и околниот источен регион на Црното Море се увезуваат во Европа и пошироко.
Во минатото јатките често се извезувале во странство за да се продаваат во Турција во форма на производи како што се чоколадни бонбони и намази. Сепак, бизнисите како Home of the Hazelnut, управувани од три сестри, чие семејство има наследство во локалната индустрија за лешници, почнуваат да го менуваат тоа, пишува BBC.
„Во овој регион 80% од производите од лешник ги преработуваат жени. Секогаш жените се тие кои најдобро се грижат за овие јаткасти плодови, како на полињата, така и во градините. Затоа, сега сакаме овие жени да станат и одгледувачи и донесувачи на одлуки“, рече Сајари Сунгур, еден од сопствениците и соосновачи на компанијата.
Иако турската индустрија за лешници продолжува да цвета, проблемите се наѕираат. Како и на многу места во светот, способноста на земјата да расте лешници и грмушки е загрозена од фактори на животната средина. Променливата клима овде влијае на посевот, што доведува до поголема влажност и прилив на штетници.
„Како што климата се промени, во последните три или четири години пристигнуваат нови штетници. Голем проблем е да се контролираат бидејќи се хранат со многу растенија. Исто така, ако имаме висока влажност, имаме мувла“, објаснува д-р Себахат Озман-Саливан, научник за заштита на растенијата и одгледувач на лешници, кој израснал во регионот Гиресун.
„Луѓето користат пестициди, тоа не е добро бидејќи во почвата живеат многу микроорганизми и мораме да ги одржуваме во живот“, посочи Саливан.
Одгледувачите на лешници во Гиресун се многу горди на раскошот што доаѓа од нивниот уникатен планински и морски екосистем. И многумина, како Озман-Саливан, се решени да го заштитат тоа и нивната традиција за идните генерации.
„Сакаме да продолжиме да одгледуваме лешници во овој прекрасен пејзаж“, рече таа.
