Истражувачите од Универзитетот во Саутемптон постигнаа историски успех во експерименталната физика: првпат во лабораториски услови е создаден аналог на теоретскиот феномен познат како „бомба од црна дупка“. Ова е прва практична потврда на хипотезата на Јаков Зелдович од 1971 година, според која енергија може да се извлече од ротирачки објект преку феноменот на суперрадијантна амплификација
Ова откритие, објавено на arXiv (линк до студијата), не само што ја потврдува оваа фасцинантна идеја, туку отвора врата за симулирање на физички процеси поврзани со црни дупки во контролирана околина.
🧠 Што претставува „бомба од црна дупка“?
Идејата започнува со една мисловна вежба на нобеловецот Роџер Пенроуз, кој во 1969 година предложи дека од ротирачка црна дупка (со ергосфера) може да се „извлече“ енергија. Овој концепт потоа го разви рускиот физичар Јаков Зелдович, кој предложи дека доколку електромагнетни бранови (како светлина) се насочат кон брзо ротирачки метален цилиндричен објект, тие би можеле да се одбијат и истовремено да добијат дополнителна енергија од ротацијата на објектот.
Ако овие бранови се задржат во рефлективна комора (како во кавита), тие повторно и повторно би се засилувале — ефект познат како „бомба од црна дупка“ поради аналогноста со експоненцијалната енергија што се ослободува.
🔬 Како изгледал експериментот?
Истражувачкиот тим создал ротационен алуминиумски цилиндричен објект кој бил обвиткан со магнетни калеми што создавале ротирачко електромагнетно поле. Тие забележале дека:
- Кога објектот ротира побрзо од електромагнетното поле, доаѓа до значително засилување на фреквенцијата на брановите – што претставува суперрадијантна амплификација.
- Ако ротацијата е побавна од фреквенцијата на полето – ефектот не се појавува.
Ова јасно укажува на валидноста на Зелдовичевата хипотеза – дека ротацијата сама по себе може да служи како извор на енергија преку интеракција со бранови.
🌌 Зошто ова е значајно?
Ова е првата реална демонстрација на „бомбата од црна дупка“ – феномен што досега постоеше само на теоретско ниво. Со ова се отвораат нови можности за експериментална астрофизика и квантна теорија:
📡 Може да се симулираат сложени процеси што се случуваат кај реални црни дупки.
⚙️ Се потврдува дека ротирачки објекти можат да служат како извор на енергија за бранови.
🧪 Се добива метод за испитување на интерфејсот меѓу класичната и квантната физика.
Овој експеримент, исто така, може да има импликации и надвор од астрофизиката – во развојот на нови видови на резонантни енергетски уреди, комуникациски технологии и дури и фузиони системи.
