Природата нуди ужасни примери на зомбификација, далеку од измислените мртви суштества видени во филмови или ТВ серии. Додека концептот на зомби доаѓа од окултното вуду и е драматизиран од медиумите како што се The Walking Dead и Resident Evil, вистинската зомбификација се случува кога еден организам ќе ја преземе контролата врз друг. Во природата, таа контрола често доаѓа од габите.
Американскиот експерт Мет Касон, вонреден професор по микологија и патологија на растенијата на Универзитетот во Западна Вирџинија, го проучува феноменот на зомбификација фокусирајќи се на габите кои манипулираат со однесувањето на инсектите.
Во една статија за The Conversation, Касон објаснува дека Ophiocordyceps unilateralis, или габа од зомби-мравки, е еден од најпознатите примери на феноменот на зомбификација во природата. Таа габа го инспирираше заплетот на компјутерската игра и ТВ-серија со исто име, The Last of Us, каде габична инфекција ги претвора луѓето во зомби.
Многу специфични печурки
Во реалноста, Ophiocordyceps влијае на мравките кога неговите спори, кои паѓаат од растенијата, слетуваат на мравките. Спорите продираат во телото и се шират во внатрешноста на мравката, преземајќи ја контролата над неа.
Мравката престанува да комуницира со своите пријатели во гнездото и бесцелно талка наоколу. На крајот станува хиперактивнa, го опишува Касон процесот. Ова ја поттикнува мравката да се качи на растението и да се фати за него, по што габата ги троши органите и мозокот на мравката. Стебленцето потоа излегува од главата на мравката и ослободува нови спори, кои паѓаат на нови мравки и целиот процес се повторува.
Касон забележува дека Ophiocordyceps е голема група на габи, со многу видови кои се насочени кон специфични инсекти. На пример, Ophiocordyceps salganeicola делува како паразит на лебарките на јапонските острови Ryukyu. Касон, исто така, предвидува дека допрва треба да се откријат уште многу видови на овие печурки.
Тој исто така ја истакнува Massospora cicadina, зомби габа која ги инфицира штурците. За разлика од Ophiocordyceps, Massospora не го убива веднаш својот домаќин. Габата ги одржува штурците со енергија и тие летаат наоколу, дури и кога габата јаде и им ги менува задниот дел и стомакот, објаснува Касон. Штурците остануваат живи и активни подолго и продолжуваат да шират спори.
Човекот може да спие мирно
Овие габи, истакнува Касон, еволуирале во текот на милиони години за да таргетираат одредени инсекти. Ќе бидат потребни огромни еволутивни промени за да се заразат дури и тесно поврзани видови, а камоли луѓето. Габа која е специјализирана за инфицирање и контролирање на мравките или штурците ќе мора да развие многу нови алатки во текот на милиони години за да може да зарази дури и друг инсект, дури и близок сроден, а камоли човек, забележува Касон.
Сепак, некои печурки се штетни за луѓето. Касон ги споменува габите Aspergillus fumigatus и Cryptococcus neoformans, кои можат да предизвикаат симптоми слични на пневмонија, при што вторите понекогаш се шират на централниот нервен систем. Габичните болести како што е стапалото на спортистите се исто така чести и напредуваат во топли, влажни средини.
Иако зомбирачките габи изгледаат страшно, Касон заклучува дека тие не претставуваат директна закана за нас. Најблиску до зомбирачка габа е да гледате хорор филмови или да играте компјутерски игри, вели тој. Во ретки случаи, можеби ќе имате доволно среќа да забележите зомби бубачка во вашиот двор.
