Постојат четири слоја на Земјата, цврсто внатрешно јадро, течно надворешно јадро, слој составен од густи карпи и кора. Раседите во кората најчесто предизвикуваат земјотреси. Расед е пукнатина во Земјината кора и може да биде на која било длабочина, која, како и должината на раседот, варира од место до место.
Научниците веруваат дека во најголем дел од случаите, причината за земјотрес е механизмот на тектоника на плочи, односно движењето на литосферските плочи и нивната меѓусебна интеракција.
Теоријата за „тектонски плочи“ објаснува дека надворешната кора на Земјата има десет крути, тврди и големи плочи и дваесет мали. Овие плочи постојано се движат полека по жешката и мека карпа на вториот слој. Ова движење предизвикува судир со други плочи што доведува до притисок во литосферата. Притисокот станува доволно силен со текот на времето да ја свитка или скрши кората. Кога се ослободува притисокот, оваа енергија почнува да се движи од едно до друго место во форма на бранови – сеизмички бранови што ја тресат земјата и на тој начин се јавува земјотрес. Понекогаш овој притисок се јавува во средината на плочата, но почесто се јавува на рабовите каде што две плочи се судираат и се преклопуваат или се спојуваат. Јачината на земјотресот зависи од овие различни видови земјотреси.
Подводни земјотреси, исто така, постојат кога се појавуваат судири на плочи и се префрла линијата на раседот. Кога силата ја турка водата нагоре, се случуваат низа мали цунами, кои постојано се зголемуваат додека не удрат на тлото на земјата, инаку тие постојано се движат во водата и исчезнуваат сами по некое време.
Земјотресите најчесто се мерат според Рихтеровата скала, која директно го мери интензитетот на земјотресот, бидејќи според Меркалиевата скала, се мери само кога луѓето опишуваат земјотрес.
Земјотрес може да предизвика ненадејни ерупции на лава од вулкани или огромни бранови – цунами. Може да се формира и нова копнена маса.