Револуционерно откритие од Харвард: Како цревните бактерии го менуваат третманот на дијабетес и дебелина
Цревната микробиота, сложената заедница на микроорганизми што живеат во нашиот дигестивен тракт, сè повеќе се препознава како клучен регулатор на човековото здравје. Неодамнешно истражување спроведено на Универзитетот Харвард, објавено во престижното списание Cell Metabolism, открива директна врска помеѓу молекулите произведени од овие бактерии и начинот на кој телото управува со енергијата и шеќерот во крвта. Овие наоди би можеле да го отворат патот за сосема нови стратегии за превенција и третман на дебелината и дијабетес тип 2, две од најголемите здравствени кризи на модерното време. Студијата прецизно идентификува како одредени метаболити, производи на цревните бактерии, патуваат до црниот дроб и влијаат врз клучните метаболички процеси, нудејќи нова надеж за милиони луѓе ширум светот.
Патот на метаболитите: Од цревата до црниот дроб
За да се разбере значењето на ова откритие, клучно е да се следи патувањето на овие молекули. Истражувачите се фокусирале на крвта што тече низ хепаталната портална вена, која директно ја пренесува крвта од цревата до црниот дроб. Оваа вена е првата точка на контакт за сите супстанции апсорбирани од цревата, вклучувајќи ги и производите на микробиотата.
„Хепаталната портална вена е првото место што ги прима производите од цревната микробиота. Во црниот дроб, тие можат да бидат трансформирани, елиминирани или да влезат во системската циркулација“, објаснува Витор Розето Муњоз, водечкиот автор на студијата. Со анализа на крвта од оваа вена и споредувајќи ја со периферната крв (која циркулира низ целото тело), научниците успеале прецизно да утврдат кои метаболити потекнуваат од цревата и како тие влијаат врз функцијата на црниот дроб. Овој пристап е значително попрецизен од претходните студии кои се фокусирале само на фекални примероци или периферна крв, бидејќи дава директен увид во тоа што точно пристигнува во црниот дроб, централниот орган за метаболизам.
Влијанието на генетиката и исхраната врз цревната микробиота
Студијата открила дека составот на овие метаболити не е статичен, туку е под силно влијание на генетиката на домаќинот и неговата исхрана. Кај здрави глувци, тимот идентификувал 111 различни метаболити кои биле збогатени во порталната вена и 74 во периферната крв.
Меѓутоа, кога глувците со генетска предиспозиција за дебелина и дијабетес тип 2 биле хранети со хиперлипидемична диета (богата со масти), сликата драматично се променила. Бројот на збогатени метаболити во порталната вена паднал од 111 на само 48. Ова претставува намалување од речиси 57%, што јасно покажува колку силно факторите од околината, како што е исхраната, можат да го променат начинот на кој цревната микробиота комуницира со телото.
Дополнително, профилот на метаболити кај овие подложни глувци значително се разликувал од оној кај сој на глувци кои биле природно отпорни на метаболички синдром. Овој контраст сугерира дека генетската основа игра централна улога во одредувањето кои метаболити ќе се појават во крвта. „Ова покажува дека и околината и генетиката на домаќинот можат да стапат во сложена интеракција со цревната микробиота. Како резултат на тоа, различни комбинации на метаболити се испраќаат до црниот дроб, што веројатно игра важна улога во развојот на дебелината и дијабетесот“, додава Муњоз.
Идентификација на клучни молекули и нивниот ефект
За да откријат кои специфични бактерии и нивни производи се одговорни за овие промени, истражувачите ги третирале глувците подложни на дебелина со антибиотик дизајниран да таргетира одредени цревни микроорганизми. Како што се очекувало, третманот ја променил микробиотата и рамнотежата на метаболитите.
Еден од најзначајните резултати бил зголемувањето на метаболитот наречен мезаконат, кој учествува во Кребсовиот циклус – фундаментален процес за производство на енергија во клетките. Инспирирани од ова, научниците изложиле хепатоцити (клетки на црниот дроб) на мезаконат во лабораториски услови. Резултатите биле импресивни: третманот ја подобрил инсулинската сигнализација и ги регулирал гените вклучени во акумулацијата на масти во црниот дроб (липогенеза) и оксидацијата на масни киселини. Двата процеса се клучни за одржување на метаболичкото здравје. Ова е прв доказ дека специфичен метаболит произведен од цревните бактерии може директно да ја подобри функцијата на клетките на црниот дроб и да се бори против инсулинската резистенција.
Иднината на третманите за метаболички болести
Ова истражување ја зацврстува идејата дека цревната микробиота не е само пасивен набљудувач, туку активен учесник во регулирањето на нашето здравје. Метаболитите што ги произведуваат цревните бактерии делуваат како гласници кои директно влијаат на метаболизмот во црниот дроб и на развојот на инсулинска резистенција, особено во контекст на исхрана богата со масти.
Следниот чекор за научниците е детално да го карактеризираат секој од овие метаболити и да утврдат како точно се произведуваат. Подлабокото разбирање на овие процеси може да доведе до идентификација на молекули кои би можеле да послужат како нови терапевтски опции. Наместо општи пристапи како пробиотици, во иднина можеби ќе можеме да користиме специфични метаболити за прецизно да ги таргетираме метаболичките патишта и ефикасно да се бориме против дебелината и дијабетесот. Ова откритие од Харвард не е само уште еден научен труд, туку потенцијален почеток на нова ера во персонализираната медицина.
