Шест научни мистерии што може да се разјаснат во 2016 година

Големиот хадронски судирач (ГХС) веќе обележи едно од листата, со откривањето на Хигсовиот бозон во 2012 година. После две години надградба, во 2015 година ГХС ја започна втората рунда, овојпат судирајќи ги протоните со речиси двојно поголема енергија од претходно. Во текот на минатиот месец, првиот експеримент навести нова честичка.

Ова може да претставува знак за „супер симетрија“, теорија според која се претпоставува постоење на потежок супер-партнер за секоја честичка од „стандардниот модел“. Супер симетријата е значајна, бидејќи би можела да објасни многу фундаментални мистерии во физиката, како на пример, што претставува црната материја.

Но, новата честичка би можела да биде и знак за скриена димензија, втор Хигсов бозон, а можеби и лажен аларм. Ќе треба да почекаме за повеќе информации во 2016 година, за да може да со сигурност да се каже за што се работи.

Од 1930-тите, научниците создаваа вештачки елементи, судирајќи ги честичките за да создадат нови атоми. На сегашниот периоден систем познаваме 24 синтетички елементи  до – за сега сѐ уште неименуваниот елемент 118. Со неодамнешната синтеза на 117 и официјалното признавање на четирите најново откриени елементи, празнините во периодниот систем беа пополнети.

Научниците се обидуваат да го зголемат периодниот систем уште повеќе, до 120 и нагоре. Иако има сугестии дека елементот 122 е веќе откриен, тие изгледаат неоправдани.

Со најновите технологии. се користи изотоп калциум-48 богат со неутрони како „нуклеарен куршум“ со кој се пука во друго тешко јадро, за да се создаде нов елемент.

За понатамошните успеси можеби ќе биде потребно да се користи дури и потежок атом како куршум, наместо потежок атом како таргет, иако тоа сепак може да зависи од достапноста на подобри нуклеарни акцелератори. Надежите се дека, за разлика од повеќето синтетички елементи кои брзо се распаѓаат, групата нови потешки елементи ќе покаже голема стабилност.

Црната материја е мистериозна материја која се чини ја има насекаде во универзумот и е пет пати повеќе застапена од обичната материја од која е составено се останато. Но и покрај тоа, досега за нејзиното постоење има само индиректни докази, преку астрономските опсервации на гравитационата сила што таа ја има врз ѕвездите и галаксиите. Додека не се направат подиректни мерење, нема да бидеме сигурни што претставува и како се вклопува во стандардниот модел на физиката на честичките.

Експериментите посветени на оваа проблематика, како што е  „LUX“ експериментетот, достигнаа нови нивоа на прецизност во обидите за подиректна детекција на „кандидатите“ за црна материја познати како „масивни честички со слаба интеракција“ (weakly interacting massive particle ) кога тие се во интеракција со обичната материја на Земјата. Значи 2016 би можела да биде годината кога конечно ќе ја видиме оваа мистериозна материја во лабораторија.

На Земјата, секаде каде што има вода има и живот. Според ова, вода на другите планети потенцијално би можело да значи дека и таму има живот. Со неодамнешните истражувања на Марс, драматично се унапреди нашето сознание за оваа планета покажувајќи дека во минатото постоела вода, а со најновите истражувња дека на Марс има течна солена вода.

Заедно со континуираните истражувања на Марс, сондата Џуно во 2016 година ќе истражува колку вода има на Јупитер. Уште еден од најверојатните претпоставки за пронаоѓање на живот е Енцелад (месечина на Сатурн). Таа има ледена кора, но неодамна беше откриено дека има гејзери кои исфрлаат водена пареа, што ја прави една од можните места во Сончевиот систем (покрај Земјата) на која може да има живот.

Исто како што равенките на Максвел за електрицитетот и магнетизмот го предвидоа постоењето на електромагнетните бранови како што е светлината, и општата теорија на релативитет на Ајнштајн предвидува гравитациски бранувања, кои претставуваат бранувања во структурата простор-време. Сепак, иако во 2015 година се наврши еден век од Ајнштајновата теорија, досега вакви бранувања не се видени. Една од причините е бидејќи тие се исклучително мали. Со помош на детекторот „LIGO“ се врши потрага по овие бранови преку промените за 10.000 пати помали од еден протон, на растојание од четири километри.

Како и Големиот хадронски судирач, и детекторот „LIGO“ се врати во употреба во 2015 година, после голема надградба и уште во првата недела почнаа да са шират гласини за големо откритие. Официјална потврда од „LIGO“ сѐ уште нема  но се очекува во 2016 година да дознаеме дали Ајнштајн и за ова бил во право.

Напредната технологија денеска ни овозможува многу повнимателна потрага по ретките животни, или за животните кои не биле претходно откриени. Камерите „трагачи“ се мали камери кои может да се вклучат кога ќе се прекине инфразрвениот зрак, и можат да бидат оставени на некој локалитет долго време, без да биде потребно човечко присуство. Ваквите камери во голема мера се користат во дивите предели за надгледување на ретките животни како што е Амурскиот леопард, кој на ваков начин беше документиран во Кина за прв пат за 62 години.

Беспилотните летала или дроновите, исто така сѐ повеќе се користат во истражувањата за надгледување на непристапните предели од воздух. Вакви летала би можеле да се испратат и над можното живеалиште на Бигфут (или други животни за кои се зборува дека постојат), со надеж дека ќе го видиме на камера.

Текстот е преземен од „The Conversation“.